9 . أبوالفرج ابن جوزى [متوفاى 597]
وى مؤلف كتاب الموضوعات است كه در آن، بسيارى از جرح و تعديل ها بر پايه تعصّب و دشمنى با اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه وآله پى ريزى شده و احاديثى را كه در مناقبشان آورده، تكذيب كرده است.
در زندگى امامان شيعه عليهم السلام چيزى جز زهد، تقوا، علم و فضيلت وجود ندارد و تمامى حالات آن بزرگواران از مقامات معنوى ايشان حكايت دارد. از اين رو دشمنان اهل بيت عليهم السلام وقتى هيچ بهانه اى براى تضعيف آنان نمى يابند، با به كارگيرى اصطلاحاتى كه حكايت از عدم اعتبار دارد، در بى اعتبار نشان دادن آنان مى كوشند، امّا هرگز هيچ دليلى بر علت بى اعتبارى آنان ارائه نمى كنند. ابن جوزى در مورد حضرت امام حسن عسكرى عليه الصلاة والسلام مى نويسد:
والحسن بن علي صاحب العسكر… ليس بشيء.1
عبارت «ليس بشيء» يكى از اصطلاحات علم حديث است و در مواقعى به كار مى رود كه بخواهند شخص را بى اعتبار معرفى كنند.
اما حتى عالمان حديثى اهل سنّت نيز اذعان دارند كه جرح بدون دليل اساساً فاقد ارزش است،2 و نه تنها ابن جوزى، بلكه هيچ يك از دشمنان اهل بيت عليهم السلام نخواهند توانست دليلى براى جرح يكى از ائمه بيابند; از اين رو هيچ يك از جرح هاى آنان در مورد امامان اهل بيت عليهم السلام و شيعيان ايشان حجت نمى باشد. مثلا در مورد امام رضا عليه السلام گفته اند:
يروي عن أبيه العجائب.3
اما هيچ نامى از آن عجايب به ميان نمى آورند. پس اين سخن هرگز دلالتى بر جرح ندارد.
1 . الموضوعات (ابن جوزى): 1 / 415.
2 . ر.ك: الكفاية في علم الرواية: 135، طبقات الشافعيّة الكبرى: 2 / 11، تدريب الراوى: 1 / 305 ـ 307، اليواقيت والدّرر: 2 / 374.
3 . ر.ك: المجروحين: 2 / 106; ذيل تاريخ بغداد: 4 / 139; سير أعلام النبلاء: 9 / 389; الأنساب (سمعانى): 3 / 74; تهذيب التهذيب: 7 / 339، شماره 628.