ابن عربى مالكى و ديدگاه او
دانشمند ديگرى كه اين حديث را رد كرده، ابن عربى مالكى است. وى در شرح سنن ترمذى مى گويد:
«ابوعيسى، ترمذى به صحّت اين حديث حكم داده است و در ميان رجال آن، نام بقيّة بن وليد به چشم مى خورد كه در مورد او انتقادهايى نقل شده است».1
جمله فوق با بيانى ملايم و صريح، بر بى اعتبارى سند حديث، دلالت مى كند؛ زيرا ابن عربى در خدشه دار نمودن اعتبار بقية بن وليد، به بيان همين عبارت، اكتفا كرده است. ما پيش از اين برخى سخنان ابن عربى را درباره بقيّة بن وليد ذكر كرديم تا افراد داراى بصيرت، گوش شنوا و توجه كامل به حقايق، از آن بهره مند شوند… .
اينك نگاهى كوتاه به شرح حال ابن عربى مالكى داريم:
قاضى ابن عربى: ابوبكر محمّد بن عبداللّه، درگذشته سال 543 هجرى در زمره حافظان بزرگ و فقهاى برجسته قرار مى گيرد… ابن خلّكان در وفيات الاعيان، ذهبى در تذكره و ابن كثير در تاريخ خود شرح حال او را آورده اند. جلال الدين سيوطى در طبقات الحفّاظ، شرح حال وى را چنين مى نگارد:
«ابن عربى، علاّمه حافظ، قاضى ابوبكر محمّد بن عبداللّه بن محمّد اشبيلى كه در سال 468 هجرى به دنيا آمد و به مشرق، نقل مكان كرد. وى در محضر طرّاد زينبى، نصر بن بطر، نصر مقدسى و ابوالحسن خلعى علم آموخت و در نزد ابوحامد غزالى، ابوبكر شاشى و ابوزكرياى تبريزى به كمال علم نايل آمد.
او در زمينه ادبيات و بلاغت به جمع آورى و تأليف كتاب پرداخت و با تبحّر در اين علوم، آوازه اى بلند يافت.
ابن عربى در علم تبحّر داشت، تيزهوش، خوش مشرب و نيك سرشت بود. وى پس از آن كه قضاوت «اشبيليه» را بر عهده گرفت با شدّت و قدرت، كار خود را انجام داد، اما بعدها عزل شد؛ بنابراين به تأليف و گسترش علم همّت گمارد و به رتبه اجتهاد رسيد.
ابن عربى در زمينه هاى حديث، فقه، اصول، علوم قرآنى، ادبيات، نحو و تاريخ به نگارش كتاب پرداخت و در ربيع الآخر سال 543 هجرى در فاس وفات يافت».2
1 . عارضة الأحوذى: 10 / 144.
2 . طبقات الحفّاظ: 468 و 469.